Pierwsze, co nasuwa się na myśl słysząc pojęcie “zaburzenia odżywiania”, to anoreksja i bulimia. Prawda?
Czy wiecie, że poza nimi, wśród dzieci w wieku szkolnym mogą występować także inne specyficzne zaburzenia odżywiania, jak: anarchia żywieniowa czy zespół jedzenia nocnego prowadzące do nadwagi czy otyłości?
Anarchia żywieniowa, to zaburzenie jedzenia polegające na unikaniu spożywania głównych posiłków, na rzecz ciągłego podjadania. Osoby z tym zaburzeniem jedzą małe porcje, najczęściej ubogich w wartości odżywcze (wysoko przetworzonych) przekąsek, w nieregularnych odstępach czasu. Zadowalają się spożyciem gotowych dań, czy półproduktów, nie są istotne dla nich zasady zdrowego odżywiania się. Nie przywiązują uwagi do estetyki potraw. Często jedzą palcami bezpośrednio z opakowania, w pośpiechu, nie przy stole, unikając przy tym towarzystwa innych osób. Takie zachowania różnią się od ogólnych zaleceń, prowadzą do rozregulowania metabolizmu a w konsekwencji do nadwagi i otyłości.
U pacjentów ze zdiagnozowanym zespołem jedzenia nocnego obserwuje się zwiększone spożycie ilości żywności w godzinach wieczornych (po godzinie 19-stej) lub nocą. Osoby te rezygnują z jedzenia śniadań z powodu braku apetytu, natomiast odczuwają nadmierny, niekontrolowany przymus do jedzenia między kolacją a odpoczynkiem nocnym. Towarzyszy im przekonanie, że zaspokojenie wieczornego głodu ułatwi im zaśnięcie. Pacjentów charakteryzują także następujące objawy: obniżenie nastroju w godzinach wieczornych, zaburzenia snu oraz przebudzanie się w nocy w celu konsumpcji żywności. Zaburzenie to obserwuje się najczęściej wśród dzieci z nadwagą i otyłością.
Faktycznie anoreksja i bulimia występują najczęściej i co najsmutniejsze, obserwuje się je także wśród dzieci poniżej 10 roku życia, jednak coraz liczniejsze stają się wszelkie inne specyficzne zaburzenia, jak wspomniane: anarchia żywieniowa i zespół jedzenia nocnego. Chorują osoby, po których na pierwszy rzut oka nie spodziewamy się takich problemów. W celu postawienia trafnej diagnozy niezbędne jest interdyscyplinarne podejście, gdzie jedno z kluczowych ogniw stanowi dietetyk.
Na czym polega współpraca z dietetykiem?
Wywiad zdrowotno-żywieniowy
Na pierwszej konsultacji dietetycznej przeprowadzam szczegółowy wywiad zdrowotno-żywieniowy. Umożliwia on zebranie informacji o pacjencie. Składa się z licznych pytań dotyczących zarówno aspektów medycznych, na przykład: parametrów biochemicznych krwi i moczu, chorób towarzyszących i innych, a także kwestii żywieniowych: częstotliwości spożywania posiłków, preferencji oraz nawyków żywieniowych. Pojawiają się również pytania dotyczące zaburzeń jedzenia, z jakim zgłasza się do mnie pacjent.
Ponadto w czasie konsultacji dokonywane są pomiary antropometryczne ciała, oznaczanie metodą bioimpedancji zawartości tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej masy ciała, jak i analiza dziennika bieżącego spożycia, który pacjent otrzymuje drogą mailową i zobowiązany jest do jego wypełnienia do czasu spotkania.
Na podstawie zebranego wywiadu zdrowotno-żywieniowego, analizy pomiarów antropometrycznych oraz oceny składu ciała, a także zapoznania się z wynikami badań biochemicznych, dokonuję między innymi oceny sposobu żywienia i stanu odżywienia. Dowiaduję się jakie zwyczaje żywieniowe ma pacjent, jaką wiedzę i przekonania o żywności posiada, a także jakie popełnia błędy.
Propozycja terapii żywieniowej
Drugim krokiem jest terapia żywieniowa, która dobierana jest indywidualnie
na podstawie informacji z wywiadu zdrowotno-żywieniowego. Ustalenia terapii żywieniowej są najpierw konsultowane z lekarzami czy psychoterapeutami, a w dalszej kolejności przekazywane pacjentowi i jego rodzicom. Po zaakceptowaniu warunków współpracy rozpoczyna się zasadnicza terapia żywieniowa.
Przebieg terapii żywieniowej
Podczas zaplanowanych spotkań kontroluję masę ciała, na bieżąco planuję i monitoruję sposób odżywiania się pacjenta oraz edukuję w zakresie żywności i żywienia. Opisując terapię żywieniową w skrócie, stanowi ona cykl spotkań dotyczących nauki (często na nowo) prawidłowych zachowań żywieniowych. Skupia się na redukowaniu symptomów zaburzenia oraz stopniowej eliminacji zakorzenionych w pacjencie błędnych schematów jedzenia.
W przypadku zarówno anarchii żywieniowej, jak i zespołu jedzenia nocnego na początku dążymy do przywrócenia właściwych porcji spożywanych posiłków w określonych odstępach czasu. Poza ilością, skupiamy się także na jakości pokarmów. Ucząc się jakie produkty spożywcze należą do tych wartościowych dla organizmu i z jakiego powodu są wskazane. W czasie terapii tłumaczę zasady zdrowego odżywiania, a także daję wskazówki, jak zalecenia wprowadzić w życie. Na bieżąco korygujemy błędne przekonania związane z odżywianiem.
W przebiegu terapii żywieniowej znaczenie ma każda, nawet najmniejsza zmiana nawyków i przekonań pacjenta. Małe kroki stanowią podstawę do dalszej pracy. Na bieżąco odpowiadam na pojawiające się pytania i wątpliwości związane z wprowadzaniem i utrzymywaniem nawyków żywieniowych, na przykład: tłumaczę dlaczego, jedzenie śniadania w ciągu godziny od obudzenia jest tak istotne dla uregulowaniu metabolizmu i zapobiegania wieczornym napadom głodu.
Tak rozumiana terapia żywieniowa trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Nauka zdrowego sposobu jedzenia to proces, na którego wdrożenie potrzeba czasu. W każdym razie, jestem po to, aby ułatwić ten etap. Pacjent może liczyć z mojej strony na rzetelną wiedzę, wsparcie, a także odpowiedź na pojawiające się pytania.
~~
Autorka: Maria Chrobot
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Wizytę u Marysi można umówić pod numerem tel. 723 886 818